Ergonomie en fysieke belasting

In het magazijn zijn er veel werkzaamheden die fysieke belasting opleveren. Dit is de belasting die het lichaam ondervindt tijdens lichamelijke arbeid. Vooral gewrichten en spieren van rug, nek, schouders en ledematen staan hier aan bloot. Denk bijvoorbeeld aan tillen en dragen, duwen en trekken, een ongunstige werkhouding, trillingen en repeterende bewegingen. Overbelasting staat gezond en veilig werken in de weg en kan leiden tot gezondheidsklachten, verzuim en zelfs arbeidsongeschiktheid.

Daarnaast is er nog een vorm van lichamelijke belasting die nog weleens wordt vergeten: ook zitten en te weinig bewegen is namelijk slecht voor de gezondheid en vergroot risico’s op bijvoorbeeld hart- en vaatziekten, maar ook diabetes. Dit wordt ook wel fysieke onder belasting genoemd. Op deze pagina focussen we ons vooral op fysieke overbelasting.

Feiten en cijfers

Bekijk volledige grootte (bron: TNO)

Gevolgen

De verschillende vormen van fysieke belasting leiden tot klachten in verschillende lichaamsregio’s. Tillen is vaak gerelateerd aan rugklachten, duw- en trekbelasting kan leiden tot schouderklachten, hand-armtaken en -trillingen kunnen leiden tot klachten aan armen, nek en schouders (KANS-klachten). Klachten aan de spieren en gewrichten kunnen ook ontstaan als er vaak of langdurig in een niet neutrale houding gewerkt wordt, bijvoorbeeld bij ver reiken met de armen, op de knieën werken of voorovergebogen staan.

Verplichtingen als werkgever

Elk bedrijf met personeel moet een preventiemedewerker aanstellen en een RI&E uitvoeren en vastleggen en een Plan van Aanpak (PVA) opstellen voor het verminderen van gesignaleerde risico’s. In diverse sectoren zijn voor dit doel sectorspecifieke instrumenten ontwikkeld, die verdienen de voorkeur. Zijn er geen sectorspecifieke instrumenten beschikbaar, dan kan de Checklist Fysieke Belasting gebruikt worden voor een eerste check op risico’s. Met deze checklist krijg je in korte tijd een indicatie van de mogelijke risico’s die in een taak aanwezig zijn voor alle aspecten van fysieke belasting.

Op onderdelen waar geen risico’s worden gevonden, zijn geen vervolgacties nodig. Als blijkt dat er fysieke belasting risico’s aanwezig zijn (of als dat al bekend was), is het belangrijk goed zicht te krijgen op de precieze oorzaken. In dat geval is een gedetailleerde risicobeoordeling fysieke belasting nodig. Als hiervoor geen (branche)specifieke instrumenten beschikbaar zijn, kunnen generieke vervolginstrumenten ingezet worden: tillen, handarm-taken, duwen en trekken, trillingen, werkhoudingen en beeldschermwerk.

In complexe situaties, bijvoorbeeld bij combinaties van verschillende vormen van fysieke belasting, adviseren we een ergonoom te raadplegen voor risico-inventarisatie en -evaluatie. Kijk hier of er een RI&E beschikbaar is voor jouw branche. Op RIE.nl is ook informatie te vinden over het zelf opstellen van een RI&E.

Wat levert een goede aanpak op?

Een goede aanpak voor fysieke belasting in het magazijn kan aanzienlijke voordelen opleveren voor zowel werknemers als werkgevers. Hier zijn enkele van de voordelen die voortkomen uit een doordachte aanpak:

• Verbeterde gezondheid en welzijn van werknemers: Een goed doordachte aanpak voor fysieke belasting kan blessures en gezondheidsproblemen bij werknemers helpen verminderen. Dit leidt tot meer tevreden en gezonde werknemers, wat op zijn beurt het ziekteverzuim kan verminderen en de productiviteit kan verhogen.
• Minder schadekosten: Het implementeren van ergonomische werkstations, het gebruik van geschikte hulpmiddelen en training in de juiste tiltechnieken kan het risico op letsel aanzienlijk verminderen. Dit kan leiden tot lagere schadekosten en verzekeringsclaims voor werkgevers.
• Meer efficiëntie: Een goede aanpak kan leiden tot efficiëntere magazijnactiviteiten. Werknemers kunnen taken sneller en veiliger uitvoeren, waardoor de doorvoersnelheid van goederen wordt verhoogd en de algehele operationele efficiëntie wordt verbeterd.
• Positieve bedrijfsreputatie: Werkgevers die aandacht besteden aan de gezondheid en veiligheid van hun werknemers laten zien dat ze betrokken zijn bij het welzijn van hun personeel. Dit kan de reputatie van het bedrijf verbeteren en helpen bij het aantrekken en behouden van getalenteerde werknemers.
• Minder verloop: Werknemers die zich gewaardeerd voelen en merken dat hun werkgever inspanningen levert om hun fysieke belasting te verminderen, zijn waarschijnlijk meer tevreden en gemotiveerd. Dit kan leiden tot lagere personeelsverloopcijfers en verminderde kosten voor werving en training van nieuw personeel.
• Wettelijke naleving: Veel landen hebben arbeids- en gezondheidsvoorschriften die werkgevers verplichten om de gezondheid en veiligheid van hun werknemers te waarborgen. Een goede aanpak voor fysieke belasting zorgt ervoor dat het bedrijf voldoet aan wettelijke normen en voorkomt mogelijke boetes of juridische problemen.
• Goed werkgeverschap: Door werknemers te beschermen tegen overmatige fysieke belasting, kunnen bedrijven op de lange termijn een duurzame en gezonde werkomgeving handhaven. Dit draagt bij aan de stabiliteit en groei van het bedrijf.

Kortom, een goede aanpak voor fysieke belasting in het magazijn zorgt voor meer gezondheid, veiligheid, tevredenheid en efficiëntie in het magazijn, wat uiteindelijk gunstig is voor zowel werknemers als werkgevers.

Tips

De beste maatregelen zijn de maatregelen die zorgen voor een duurzame aanpak. Als fysieke belasting integraal wordt opgenomen in de bedrijfscultuur, het leiderschap en gedrag van medewerkers dan draagt het direct bij aan een veilige en gezonde werkplek. Zorg ervoor dat je medewerkers fit zijn. Fitte medewerkers zijn veel productiever en zitten beter in hun vel. Bied bijvoorbeeld bedrijfsfitness aan. Ben je werknemer? Maak dan van je fitheid echt werk, dan voel je je niet alleen prettiger tijdens je werkzaamheden maar ook daarbuiten.

Voorbeelden en adviezen

Tot slot geven we nog wat adviezen en voorbeelden mee die je eventueel toe zou kunnen passen in jouw magazijnomgeving.

Let op: het rendement van ieder voorbeeld is afhankelijk onder meer het aard van het risico, de magazijnomgeving en het gedrag van de medewerkers. Doe dus eerst goed onderzoek naar de oorzaken en risico’s voordat je maatregelen neemt om fysieke overbelasting tegen te gaan.

• Verplaats pallets alleen met een elektrische pallettruck en niet meer met een handpallettruck, waardoor je niet meer hoeft te duwen/trekken.
• Gebruik een palletheffer om de goederen op een goede tilhoogte te brengen, zodat je in een betere lichaamshouding kan tillen en niet steeds hoeft te bukken.
• Gebruik inpakbanen en uitpaktafels met verschillende hoogte voor langere en kleinere medewerkers, zodat de houding van vooral romp, bovenarmen en nek verbetert.
• Zet frequent gepickte producten op ideale pakhoogte, zodat er minder gebukt en gereikt hoeft te worden.
• Stel een maximale opstapelhoogte vast voor stellingen, zodat medewerkers niet te hoog hoeven te reiken.
• Grote dozen in stukken te snijden. Gebruik een pers die ook geschikt is voor grote dozen, waardoor het niet meer nodig is om
• Gebruik een kortere transportband, zodat de orderpicker geen buffer kan opbouwen en alles in één keer naar inpak-medewerker sturen, oftewel flowpicking in plaats van batchpicking. Batchpicking betekent dat de orderpicker eerst de hele order pickt voordat het naar de inpakstations gaat. Bij Flowpicking komt er elke keer een deel van de order bij de inpakstations.
• Gebruik een lagere rollenband voor grote dozen om op ideale hoogte te kunnen scannen, voor betere romp- en armhoudingen.
• Zet kratten tegen een schuine steun en op hoogte, zodat je er makkelijker producten uit kunt pakken, zonder je arm hoog te hoeven heffen.
• Plaats verbeterborden met een lijst met doorgevoerde verbeteringen en foto’s waarop te zien is welke fysieke belasting goed is en welke fout is.